gebouw
Kapel
Ten noorden van het koor bevindt zich een kapel, die als ingang dienst doet. In deze kapel zal één van de 10 tot 15 altaren hebben gestaan, die bij de Rooms-Katholieke eredienst in gebruik waren. Deze zijkapel wordt gedekt door een stenen kruisgewelf. De draagsteentjes onderaan de ribben doen zien, dat deze kapel van oude datum is.
Consistoriekamer
In de zuidwand van het koor zien we een poortje, waarboven het jaartal 1566. Door dit poortje kon de pastoor, die in het pand naast de kerk aan de Haven woonde, via de begraafplaats de kerk binnenkomen. Na de reformatie werd een consistoriekamer achter dit poortje gebouwd. Deze kamer werd in 1777 geheel veranderd, wat opnieuw gebeurde in het begin van de 20e eeuw. In 1977 kreeg de kamer inwendig een grondige opknapbeurt. Door de consistoriekamer kunnen we op de begraafplaats (nu kerktuin) komen.
Zerken in het koor
Terug in het koor zien we een groot aantal zerken, die vroeger de graven hebben gedekt van hen, die in de kerk waren begraven. Om uitslijten te voorkomen zijn ze samengebracht in de zijkoren. Enkele bekende zerken zijn:
De zerk van Olivier van Noort, wiens standbeeld bij de veerpoort staat. Het Latijnse opschrift is nog leesbaar, het Nederlandse zeer moeilijk. De Nederlandse tekst luidt:
'Hier rust de E. Heer Olivier van Noort,
in zijn leven Capitein Admiraal, ende
Capitein Generaal over de eerste vloot,
die uit deze Nederlanden door de straat
Magellanis, de geheele Weereld heeft omgezeilt.
Sterft den 22 Februari 1627'.
Door Olivier van Noort is aan de kerk één van zijn kanonnen geschonken, dat in1578 te Utrecht gegoten werd. In het jaar 1775 werd dit stuk geschut vergoten voor de 23 klokken van het carillon van het stadhuis.
Bovenaan de zerk zien we een zeilschip, het vlaggenschip de Mauritius, en een kleed bezaaid met sterren. Verder vinden we een aardglobe en daaronder de wapenen van Olivier van Noort. Olivier van Noort werd in 1558 in Utrecht geboren. Als bevelhebber van een viertal schepen was hij de eerste Nederlander, die in een drie jaar durende reis de wereld heeft omgezeild. In 1598 vertrok hij uit Rotterdam en keerde er in 1601 weer terug. Na zijn avontuurlijke tocht werd hij als garnizoenscommandant in Schoonhoven aangesteld, waar hij ook werd begraven.
De zerk van Klaas Louwerenze Blom, die in 1549 de eerste windmolen uit Holland naar Spanje bracht. Op de steen zien we het wapen van deze schipper. Verder een schip en een molen. Het opschrift luidt:
'Hier legt begraven Klaas Louwerenze Blom,
schipper van Gorcom.
Toen hij was oudt .... jaaren
is hij met een wantschip naar Spanje gevaaren
en hij bragt uyt Holland aldaar
den eerste moolen in 't vijftien hondert negen en veertigste jaar.
Sterft Anno 1613'.
In het koor treffen we nog een grafsteen aan van burgemeester Cornelis Woell wiens dochter Catalina Maria Woell gehuwd was met Mr. Diederiek Richard Blotenburg en in Utrecht woonachtig was. Ze overleed daar in 1754 en werd overeenkomstig haar wens in Schoonhoven begraven. Bij haar dood ontving de diaconie een legaat van 7300 gulden. Uit de rente van dit kapitaal moest o.m. een jaarlijkse 'vertering' voor de diakenen worden betaald. Haar portret hangt in de consistoriekamer.
In het noordelijk deel van het koor vinden we ook de grafsteen van Dirckje van Rees, weduwe van Harmanus van der Linde, die in 1680 de twee avondmaalsbekers aan de kerk schonk welke thans nog in gebruik zijn.
Verder vinden we in het koor, naast de vele andere zerken, ook die van een pastoor - kenbaar aan de miskelk met ouwel - en van enkele predikanten: Livinus van den Borre, predikant te Schoonhoven van 1589 - 1614. Op dezelfde steen wordt genoemd Petrus Langereijs, predikant te Schoonhoven van 1664 - 1691, overleden 1692. Verder: Theodorus van Schelluynen, predikant te Amsterdam. Hij stierf in 1776. Ook vermelden enkele zerken de namen van burgemeesters van de stad Schoonhoven: o.a. Mr. Pieter Somer, overleden 1588: Geerloff Lavrenssen van Sheeraersberge, overleden 1653; Nicolaas Juynboll, overleden 1684.
Zerken in de kerkruimte
Ook in de kerkruimte is een aantal zerken bijeengebracht. Ze liggen ter weerszijden van de toren. Ds. Samuel Barovius, predikant te Schoonhoven van 1762 - 1771, is in de kerk begraven in het jaar 1776. Burgemeester Foppo Lansen overleed 17 april 1636, 90 jaar oud en werd eveneens in de kerk ter aarde besteld. Ook werd een Oost-Indiëvaarder in de kerk begraven. Het is schipper Pieter Pieters van Dort, overleden 12 juni 1704.
